Her an her yerde elimizin altında olan sabun kabaca asit ve bazın birleşip yeni bir formu oluşturmasıdır. Sabun kullanılmaya başladığı ilk zamanlarda Hititler döneminde yanmış kül ve yağın karışımından ibaretti. Yapısı o kadar basit olan sabun, yağ ve külün birleşimi ile meydana gelirken, bugünlerde bunu karmaşık hale getirmek bir hayli popüler oldu. Herkesin dilinden düşürmediği kostiksiz sabun trendi aslında kocaman bir balondur. Kostik olmadan dün olmadığı gibi bugün de sabun elde edemezsiniz.
Peki Nedir Bu Kostik ?
Kostik, sabun oluşum reaksiyonunun baz kısmını oluşturan kimyasal bir maddedir. İçerdiği bileşene göre isimler alır Sodyum Hidroksit (Sud Kostik-NaOH), Potasyum Hidroksit (Potas Kostik – KOH- Odun Külü) gibi.
Kostik katmadan sabun yapıyorum, kül suyu ile sabun üretiyorum, bu sabunlar kostik içermez gibi tanıtım yapanların çoğu gerçekleri çarpıtarak yada kostiğin adını değiştirerek ürünlerini pazarlama gayreti içindedirler. örnek verecek olursak;
“Günümüzde kimyasal yoldan değil ,elektroliz yolu ile tuzlu su eriyiğinden elde edilen alkali su yaygın olarak sabun imalathanelerinde ,sabun atölyelerinde kullanılmaktadır.” Bu cümlede sabunların kostiksiz üretilebildiğini iddia eden bir firma aslında kostiğin (NaOH) nasıl üretildiğini bize kısaca açıklamıştır.
Kostik kullanmadan sabun üretmeye çalışmak sabunun doğasına aykırıdır. Asit ve baz reaksiyona girmezse, ne yaparsanız yapın o sabun oluşmaz. Kostiksiz sabun üretmek tamamen algıya yönelik bir stratejidir. Kostiksiz sabun diye servis edilen kül suyu sabunu, aslında tarihi çok eskiye dayanan sabunun icadında kullanılan meşe külünde de kostik bulundurmasından başka bir şey değildir.
Meşe külü ve suyu kaynatıp yoğunlaştırdığınızda, elinizde kalan kül suyu aslında Potasyum Hidroksittir (KOH). Kostikli sabun olmaz diyenlerin eleştirdiği Sodyum Hidroksit (NaOH) ile aynı pH değerine sahip Potasyum Hidroksit de (KOH) kostiğin kendisidir. Saflaştırılmış KOH günümüzde sıcak işlem sabun üretiminde ve sıvı sabun üretiminde temel bileşen olarak kullanılmaktadır.
Kostiksiz Sabun Olur mu ?
Yanmış kostik mi Saflaştırılmış kostik mi ?
Odun külü su karışımından elde edilen kostik, akıllara kostik yerine kül suyu gibi yerleştirilmeye çalışılmış ve başarılı da olmuştur. Bu yüzden insanlar kostiksiz sabun kullandıklarını düşünürler. İşin diğer boyutu yanmış bir üründen elde edilen kostiği kullandıklarını bilmezler.
Odun külü bir yanma tepkimesi olduğundan aşağıdaki bileşenleri de içerebilir;
- Plastik atıkları,
- K2O,
- CaO,
- P2O5,
- Kükürt,
- Sodyum sülfat
- Ağır metal
Sabunlaşma tepkimesinin gerçekleşebilmesi için yağ asitleri ile bazların belirli oranda bir araya gelmesi ve sabun tuzlarını oluşturması gerekir. Yanma sonucu elde ettiğiniz odun külü ve su ile yapılan karışımda eğer laboratuvar ortamında değilseniz ne oranda kostik olduğunu bilemezsiniz. Bu karışım ile yapacağınız sabun da gereğinden fazla kostik kullanma riskiniz olur ve sabun içerisinde kalacak olan kostik cildinizi tahriş edebilir.
Kostiksiz Sabun
Sabunlaşmanın olması için gerekli olan kostik hassasiyetle, doğru oranda ve ölçüde yağ asidine eklenir ( gram-gram ekleme). Ortaya çıkan ürün yaklaşık 40 gün dinlendirilir. Bu süre sonucunda kimyasal dönüşüm sonucu ortamda sadece Sabun, Gliserin ve Sabunlaşmamış Yağ (Superfat) kalır. Bu süre sonunda formül hassasiyet ile hesaplandığından son ürün kostik kalıntısı barındırmaz. Sabunu oluşturmak için birleşen iki madde yeni bir forma dönüşür ve kendi özelliklerini kaybedip birlikte yeni bir maddeyi oluştururlar. Kostiksiz sabun ile kastedilen üretimde kostiğin kullanılmaması değil, üretim sonucunda kullanacağınız ürünün içerisinde hiç kostik kalıntısı kalmamasıdır.
“Hidrojen ve Oksijenin birleşip suyu oluşturması gibi.” yağ asitleri de baz ile tepkimeye girerek sabun tuzlarını oluşturur.
Sabun üretiminde Süperfat terimi burada devreye girer. Tüm formülasyon çalışmaları sabunların kostik kalıntısı içermemesi için fazladan yağ bırakılacak şekilde formüle edilir. Firmamız tüm formüllerini minimum %5 sabunlaşmamış yağ içerecek şekilde düzenler. Sabunlarımız da kostiksiz sabun terimi yerine doğal sabun terimini daha çok tercih ediyoruz. Doğal Sabun kostik ile üretilen sabunların kullanıma hazır hale geldiğinde içerisinde hiç bir ağır kimyasal içermediğini tanımlamada daha uygun bir terimdir.
Sonuç Olarak
Sorgulanması gereken şey üretirken sabunların hangi içerikler ile üretildiği ve bu işlemin ehil ellerde yapılıp yapılmadığıdır. Sabunun yapılışı için İnternet üzerinden araştırmaya kalkarsanız muhakkak birçok sitede de kostik karşınıza çıkacaktır. Kullandığınız yağ asitlerinden ve nasıl yapıldığından hareketle ürünün doğallığa varmak gerekir. Doğallık isteyenlerin ufak bir hesap yapmasında fayda var.
Örneğin; zeytinyağı kullanarak üretilmiş, üretimin başından sonuna kadar el emeği ile işlenmiş bir sabunun fiyatını (%70’e yakın yağ içerir) çok düşük servis edenleri sorgulamanızı öneririz. Sonuçta bugün için saf zeytin yağının litresi 45-60 TL iken 5-10 TL ye satılan sabunları doğal olarak tanımlamayı, sorgulamayı size bırakıyoruz.
izinsiz alıntı yapmak veya yazıyı kopyalamak yasaktır
